Kurulum
Fedora'yı kurmak için en kolay yol, kanımca USB üzerinden Live-CD yapmak. Sanıldığından daha kolay. Uzun uzun görsellere ihtiyaç duymadan, sadece şu checklist yerine getirin, sistemi kurun.
- Bilgisayar açılırken Boot menüsünden açılış sırasını USB'yi önceye alın, daha sonra HDD alın. Normalde bu sıralama önce HDD sonra USB şeklindedir. Sistemi kurduktan sonra normale döndürebilirsiniz.
- Unetbootin programına ihtiyacamız var. http://unetbootin.sourceforge.net/ adresinden indirmelisiniz.
- Ve tabii ki Fedora. http://fedoraproject.org/tr/get-fedora#desktops adresinden istediğiniz masaüstünü indirebilirsiniz. Kanımca öntanımlı olanı yüklemek akıllıca olacak zira diğer masaüstlerini bir komutla yükleyebiliyorsunuz. O nedenle, default olanı, yani ön tanımlı olanı indirmek işlerimizi kolaylaştıracak.
Unetbootin ile indirdiğiniz Fedora sistemini, FAT ile formatlanmış USB'ye açın. Sonra sistemi restart, tekrar başlatın. Hepsi bu kadar işte.
Fedora (20) Kurulumundan Sonra
İlk Yapılması Gerekenler
Fedora'yı Fujitsu Siemens Amilo M1451G marka, 1GB RAM, 80GB hard disk, ATI Radeon Mobility X300 ekran kartı, Realtek ALC880 ses kartı ve Intel Pro/Wireless 2200BG kablosuz ağ kartı bulunan sisteme kolaylıkla yükledikten sonra bir takım ek işlemler yapmak gerekiyor. Gerçi bu işlemlerin bir kısmı keyfekeder. Ancak yine de birtakım ince ayarlar yapmak lazım.
Bu arada, Fedora, sistemdeki donanımı gayet güzel şekilde tanıdı ve çalıştı. Tek sorunum, ses kartı. Zira, şarkıyı çalarken kimi yerde ses birden yükseliyor. Sebebi sanırım Pulseaudio'dan kaynaklanıyor. Pulseaudio yerine ALSA yüklemek çare olabilir diye düşünürken "rpm -qa *alsa*" diye arattırdım. Bir de ne göreyim, Fedora onları da yüklemiş.
Gelelim ilk işlemlere...
- Bazı iddialara göre swap(takas) dosyaları sistemi yavaşlatır.
Swap nedir? Ram yetmediğinde, sistem, harddisk üzerinde bir miktar yer
ayırarak işleme burada devam eder. Bu verinin diske yazılması, diskten
çekilmesi elbette Ram'de yapıldığı kadar hızlı olamaz. Veriler büyüdükçe
de bu iletişim hızı daha da düşer. Peki ne yapmalı, Swap kaldıralım mı?
Kendi sistemimde önce swap'i kaldırdım. Sistem yavaşladı. Swap geri açtım, sistem rahatladı. Ben kullanıyorum, ama sizin sisteminizin buna ihtiyacı yoktur; cpu hızı ve ram miktarı canavar gibidir, o halde kaldırın derim. Ama benimkisi gibi eski sistemlerde lüzumlu sanırım.
sudo gedit /etc/sysctl.conf
Swap(Takas) Dosyaları
- Açılan dosyaya şu satırı ekleyin:
vm.swappiness = 0
Restart yaptığımız takdirde swap kaldırmış olduk. Eskisine dönmek için 0 yerine 60 yapmalıyız. Sistem sadece gerektiği zaman swap kullansın diyorsanız "vm.swappiness = 10" değerini vermelisiniz. Her değer değişiminde restart yapmak gerekiyor. Daha fazla bilgi için wikipedia adresi: http://en.wikipedia.org/wiki/Swappiness
Free ve NonFree Repository Kurulumu
- Güncelleme adımına geçmeden evvel iki dosya dükkanını sisteme tanıtmalıyız.
- Dosya depolarını rpm olarak yüklemek isterseniz, http://rpmfusion.org/Configuration/ adresinden en son sürüm için sürümlerini indirebilirsiniz.
- Bu işlemi komut satırından yapmak isteyenler için:
su -c 'yum localinstall --nogpgcheck http://download1.rpmfusion.org/free/fedora/rpmfusion-free-release-$(rpm -E %fedora).noarch.rpm http://download1.rpmfusion.org/nonfree/fedora/rpmfusion-nonfree-release-$(rpm -E %fedora).noarch.rpm'
Ek olarak, indereceğimiz paketleri iletişim hızı en yüksek server'lardan yapmak için:
sudo yum install -y yum-plugin-fastestmirror
SELinux Permissive
- Normal şartlarda Fedora, güvenlik modu açık olarak gelir. Ancak
bu durum, bazı paketleri yüklerken zorluk yaşatır. Bunu bypass etmenin
yolu kapatmak değil, müsaade edilebilir düzeye getirmektir. Linux,
güvenlik ile ilgili durumları bize notifikasyon olarak bildirecek.
Bir terminal ekranı açıp şu satırı yazalım:
sudo gedit /etc/selinux/config
Dosya aşağıdaki gibi satırları içermeli. Burada permissive moduna geçiş yapıyoruz.
.........
# permissive - SELinux prints warnings instead of enforcing.
# disabled - No SELinux policy is loaded.
SELINUX=permissive
# SELINUXTYPE= can take one of these two values:
# targeted - Targeted processes are protected,
......... gcc ve Kernel Development Modülleri
- gcc, GNU C/C++ derleyicisidir. 'kernel-devel' ve
'kernel-headers', kernel dosyalarını derlemek için işimize yarayacak.
Yani, bütün paketler 'rpm' formatında gelmiyor. Onları ayarlamamız icap
ettiğinde bu dosyalara ihtiyacımız olacak. Güncelleme adımına geçmeden
önce yapacağımız son adım bu.
sudo yum install -y gcc kernel-devel kernel-headers - Artık sistemi güncelleme vakti geldi. Aşağıdaki komutları zaman zaman kullanın. Sistem ve paket güncellemesi için gerekiyor.
sudo yum update
sudo yum upgrade
İki komut arasında pek derin bir fark yoktur. Herhangi birini kullansanız da olur. - Müzik ve video codecs(kodeklerinden) Skype'a bir sistemde bulunması gerekli tüm paketleri sadece tek bir tıkla yüklememizi sağlıyor. Kurulması da bir o kadar kolay.Bir terminal ekranı açıp şu satırları tek tek yazıyoruz:
sudo curl http://satya164.github.io/fedy/fedy-installer -o fedy-installer && chmod +x fedy-installer && ./fedy-installer
Programı yükleyince bizi bu ekran karşılıyor.
Tweaks ve tasks menüsünden flash-plugin'i, java'yı, font iyileştirmeyi hatta Microsoft fontlarını bile yükleyebilirsiniz.
Fedy, 'Additional software' sayfasıyla elle yüklemesi biraz zahmetli birkaç programı kolayca sisteme eklemeyi sağlıyor. Popcorn, Skype ve Dropbox'ı rahatça yükledim.
Alternatif olarak benzer işleri yerine getiren "EasyLife Linux" programı da kullanılabilir. Aşağıdaki adresten çekip kurabilirsiniz.
- Devam etmeden önce hayati bir paketi yükleyeceğiz. Malum, Linux
güvenli olmasına güvenli ama program paketlerini yükledikçe/kaldırdıkça
gereksiz pek çok dosya sistemde birikir. Bunlar sistemi yavaşlatmaz ama
boşuna yer kaplar. Bunları temizlemek için Bleachbit dört dörtlük bir
seçimdir.
Akla gelen ilk yükleme seçeneği terminalden 'yum' komutunu kullanmak. Zira böylece sistem, en son versiyonunu otomatik bulup, çekip yükler.
sudo yum install bleachbit
Diğer yöntem ise rpm uzantılı paket programını http://bleachbit.sourceforge.net/ adresinden çekmek olacak. Yazılım Yükleme Merkezleri
- Fedora'da paket yüklemek için izlenen temelde 4 yöntem vardır.
İlki terminalden komut girerek. Belki de en çok kullanacağımız yöntem
bu olacak. Diğerleri ise 'Software Center', 'yumex' ve 'packegekit'
olacak. Saydığım son 3 yöntem grafiksel arayüz(gui) yöntemiyle kolayca
dosyayı bulup yüklememize imkan tanıyor.
Software Center sistemle zaten yüklü geliyor. Diğerleri için şu komutu yazın:
sudo yum install gnome-packagekit-installer
sudo yum install yumex - Gnome, kullandığımız masaüstü formatıdır. Oldukça ciddi hafıza
tüketir. Windows masaüstünden sonra alışması başta biraz zor gelse de
zamanla alışıyor ve vazgeçemiyorsunuz. Gnome 3'de dikkat etmişseniz
taskbara düşürme, pencereyi maksimize etme düğmeleri yok. Bunlar
eklemek ve diğer ince ayarları yapabilmek için 'gnome-tweak-tool'
paketini yüklemeliyiz.
sudo yum install gnome-tweak-tool
Tweak Tool çalıştırdığınızda sol taraftaki panelde extensions sekmesini göreceksiniz. İşte bu kısıma eklentileri https://extensions.gnome.org/ sayfasından yükleyebilirsiniz. Beğendiğiniz eklentinin sayfasını açınca sol tarafta On/Off düğmesini göreceksiniz. On konumuna getirince yükleyeyim diye soracak. Install deyince otomatik kuruluyor.
Naçizane önereceğim birkaç extension şunlar olacak: - Taskbar (Çok işinize yarayacak, çok) https://extensions.gnome.org/extension/584/taskbar/
- Alternate Tabs (Program geçişlerini detaylandırır) https://extensions.gnome.org/extension/15/alternatetab/
- Weather (Hava durumuna bakmadan dışarı çıkmayın) https://extensions.gnome.org/extension/613/weather/
- Caffeine (Ekran koruyucu etkisiz/etkili yapar) https://extensions.gnome.org/extension/517/caffeine/
- Applications Menü https://extensions.gnome.org/extension/6/applications-menu/
- SystemMonitor https://extensions.gnome.org/extension/9/systemmonitor/
- VolumeMixer https://extensions.gnome.org/extension/858/volume-mixer/
- Coverflow tab https://extensions.gnome.org/extension/97/coverflow-alt-tab/
Gstreamer ile MP3 ve DVD playback
- Terminal ekranından tek bir komutla bir dünya codec ile MPlayer, xine, xmms paket programlarını kuracağız.Bunları Fedy ve EasyLife ile kurmak daha pratik bir çözüm olabilir.
sudo yum -y install gstreamer gstreamer-ffmpeg gstreamer-plugins-bad gstreamer-plugins-bad-free gstreamer-plugins-bad-nonfree gstreamer-plugins-base gstreamer-plugins-good gstreamer-plugins-ugly gstreamer-plugin-crystalhd gstreamer1-plugins-bad-freeworld gstreamer1-plugins-bad-free gstreamer1-plugins-good gstreamer1-libav ffmpeg mplayer xmms xmms-mp3 xine xine-lib
DVD izlemek için şu satırı yazın:
sudo yum –y install libdvdread libdvdnav lsdvd libdvdcss
Eğer herhangi bir sorun yaşamanız halinde tedbiren Livna repository sisteme ekleyin.
rpm -Uvh http://rpm.livna.org/livna-release.rpm - Youtube ve diğer sitelerdeki flash videolarını izlemek için terminal ekranından şu satırı yazın:
sudo yum install -y http://linuxdownload.adobe.com/adobe-release/adobe-release-$(uname -m)-1.0-1.noarch.rpm
sudo rpm --import /etc/pki/rpm-gpg/RPM-GPG-KEY-adobe-linux
sudo yum install -y flash-plugin nspluginwrapper alsa-plugins-pulseaudio libcurl - Aşağıda paylaşacağım paketleri ihtiyacınıza göre yükleyebilirsiniz.
sudo yum install -y https://dl.google.com/linux/direct/google-chrome-stable_current_$(uname -m).rpm Google Chromium'un son stable versiyonunu yükler sudo yum install -y p7zip-plugins unrar Sıkıştırma programları sudo yum install -y vlc
sudo yum install -y vlc-extrasVLC, alternatif media oynatıcısı sudo yum install -y gnome-maps Harita sudo yum install -y gnome-mplayer Gnome Media Player sudo yum install -y wine Windows programlarını Linux'ta çalıştırır sudo yum install -y ailurus Ailirus, Bleachbit gibi sistem ayarlarını değiştirir sudo yum install -y thunderbird Email programı. Exquilla eklentesi ile MS Exchange serverlarına erişme imkanı sağlar sudo yum install -y VirtualBox
sudo yum install -y VirtualBox-guestSanal makina kurar http://rpm.playonlinux.com/playonlinux.repo adresinden playonlinux.repo dosyasını çektikten sonra
sudo cp playonlinux.repo /etc/yum.repos.d/
sudo yum install playonlinuxPlayonlinux
Q.E.D.
